Μεγάλη πρόκληση η επανάσταση – Εφημερίδα Συντακτών

Της Μάγδας Κλαυδιανού

Όπως λέει ο ίδιος, «κάθε συγγραφέας είναι μοναδικός στον κόσμο και νιώθει χαρούμενος όταν καταφέρνει να ολοκληρώσει κάτι». Ένας από αυτούς τους μοναδικούς συγγραφείς είναι ο εικοσιπεντάχρονος Μηνάς Στραβοπόδης, που εμφανίστηκε στα γράμματα το 2021 με το βιβλίο του «Ο επαναστάτης της αβύσσου» από τις εκδόσεις «Αρμός».

Είναι ένα μυθιστόρημα που ξεκίνησε να γράφεται κάτω από ιδιαίτερες –δυστοπικές θα λέγαμε– συνθήκες. Ο συγγραφέας είχε φύγει από την Ελλάδα για να δουλέψει στο εξωτερικό και ήταν η πρώτη φορά που θα έμενε μακριά για τόσο πολύ (στο βιβλίο, ο ήρωάς του, όταν δοκιμάζεται από ακραίες καταστάσεις, στρέφεται με φανερή νοσταλγία στην παρηγορητική ανάμνηση της εικόνας των αγαπημένων του). Ήταν ακριβώς η εποχή όπου εφαρμόστηκε το καθολικό lockdown και ο κόσμος μεταμορφώθηκε σε No Man’s Land.

Η ζοφερή αυτή συνθήκη περιγράφεται χαρακτηριστικά ως εξής: «Δεν υπήρχε διέξοδος. Το παρόν είχε μπλοκάρει κάθε μορφή διεξόδου, καθώς δεν σου επέτρεπε να επιστρέψεις ούτε στο παρελθόν, για να γυρίσεις στην πρότερη κατάσταση, μα ούτε και να περάσεις γρήγορα το παρόν και να φτάσεις στο μέλλον, στην κανονικότητα. Το παρόν είχε αλλάξει στρατόπεδο».

Ήδη από το εξώφυλλο του βιβλίου, όπου κυριαρχεί η γνωστή δαφνοστεφανωμένη φιγούρα του Δάντη, καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλη είναι η επιρροή του συγγραφέα της «Θείας Κωμωδίας» στο ανάγνωσμά μας. Ο Δάντης χώρισε το έργο του αυτό σε τρία μέρη: «Κόλαση», «Καθαρτήριο», «Παράδεισος». Στο βιβλίο του Μηνά Στραβοπόδη υπάρχουν η «Προσωπική Κόλαση», το «Καθαρτήριο» και η «Κοινωνική Κόλαση». Τολμηρή αναμέτρηση!

Οι ήρωές του είναι ένας ανώνυμος συγγραφέας και ένας αφηγητής, ο οποίος, μια μέρα όπου έβρεχε καταρρακτωδώς, βρήκε στην πόρτα του μέσα στις λάσπες τα χειρόγραφα ενός ανέκδοτου βιβλίου του ανώνυμου αυτού συγγραφέα και αποφάσισε ότι πρέπει να συνεχίσει τον σκοπό που βρήκε μέσα στις λασπωμένες σελίδες, έναν σκοπό που του άλλαξε την κοσμοθεωρία. Ανώνυμος συγγραφέας και αφηγητής στην πραγματικότητα είναι ο ένας το alter ego του άλλου.

Αυτοί οι δύο φτιάχνουν έναν αντιήρωα που πολεμάει για την ελευθερία/απελευθέρωση τη δική του, αλλά και κατ’ επέκταση της ανθρωπότητας. Σε μια εποχή όπου, όπως διαβάζουμε, «Η στιγμή είναι ο θεός, δένει τα χέρια και τα πόδια σου με κλωστές και ελέγχει τις κινήσεις σου», εκείνος αναζητά την αιωνιότητα, επιστρατεύοντας τη μορφή μιας αγαπημένης γυναίκας, τον Πολιτισμό, την Ευτυχία, τον Θάνατο, τον Χρόνο, τη Φύση, την Αλληλεγγύη (όλα γραμμένα με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα), για να του δώσουν δύναμη για μια «εφήμερη ζωή με αιώνιους στόχους».

Ο ήρωάς του ψάχνει τον ιδανικό και τον επιθυμητό εαυτό του, ανακαλύπτει φοβισμένος τον ζοφερό εαυτό του («Προσωπική Κόλαση»), βρίσκει τον λόγο της ύπαρξής του και «στο δίλημμα του 21ου αιώνα: Επιβίωση ή Άνθρωπος επιλέγει το δεύτερο, σε έναν κόσμο που επιλέγει χωρίς δεύτερη σκέψη το πρώτο». Συνομιλεί με έναν γεράκο, τον οποίο όμως βλέπει μόνο ο ίδιος, και τον ποιητή Δάντη.

Όταν υποψιάζεται ότι «Επανάσταση είναι να ανακαλύπτεις τις συνήθειές σου και να τις σπας στη μέση», ξεκινάει την εσωτερική επανάστασή του («Καθαρτήριο») και αρχίζει να φωνάζει για τη βία, την έλλειψη δημιουργίας, τη διεκπεραιωτική ύπαρξή μας, την ανελευθερία, τον ρατσισμό, την ακροδεξιά, τη μακαριότητα της απαιδευσίας. Χτυπάει αράδα τις πόρτες και διακονεί την επανάσταση, μπαίνει στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μαζί με τον «αόρατο» γεράκο και τον συλλαμβάνει η αστυνομία, η οποία με συνοπτικές διαδικασίες τον οδηγεί στο ψυχιατρείο. Το τίμημα της αλήθειας!

Ώσπου ξεκινά μόνος του μια παράξενη κοινωνική επανάσταση. Η εσωτερική επανάστασή του γίνεται πια εξωτερική, οικουμενική («Κοινωνική Κόλαση»). Και η άβυσσος; Είναι παντού, αλλά ο ήρωάς μας δεν φοβάται να πέσει μέσα της, για να βγει καθαρμένος, έχοντας προσφέρει στον κόσμο μια ξεχωριστή υπηρεσία: τον σπόρο της μεγάλης αλλαγής.

Το βιβλίο μάς ταξιδεύει στους δρόμους των Βρυξελλών, της Φλωρεντίας, της Βουδαπέστης, της Αθήνας και του Πειραιά, πόλεις που αντιμετωπίζουν τον ίδιο ζόφο, και η τραγική φιγούρα του ήρωά μας περιπλανιέται παλεύοντας διαρκώς να εκπληρώσει δύο –αυτονόητα και συνυφασμένα με την ιδιότητα του ανθρώπου– αιτήματα: μια όμορφη, απλή και ευτυχισμένη καθημερινότητα και μια δίκαιη κοινωνία απαλλαγμένη από το μίσος για το διαφορετικό, την αδικία, την απομόνωση, την αλλοτρίωση, τη μοναξιά, τη βία…

Με το βιβλίο του αυτό, που μοιάζει φόρος τιμής στους μεγάλους Έλληνες και ξένους κλασικούς συγγραφείς (Καζαντζάκης, Καμί, Μαν, Κάφκα, Νίτσε, Αρεντ κ.ά.), ο Μηνάς Στραβοπόδης, αν και νεότατος, επιχειρεί να απαντήσει σε δύο προαιώνια ερωτήματα: Μπορεί πάντα το φως να νικά το σκοτάδι; Πώς το Εγώ γίνεται Εμείς;

Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στις «Νησίδες» της Εφημερίδας των Συντακτών στις 27 Νοεμβρίου του 2022.